April 09, 2025
नेपाल एक धार्मिक, सांस्कृतिक र विविधताले भरिएको देश हो। यहाँ धेरै जातजाती र समुदायहरू बसोबास गर्छन्, जसले आफ्नै शैलीमा चाडपर्वहरू मनाउने गर्दछन्। त्यसमध्ये एक महत्वपूर्ण चाड हो नेपाली नयाँ वर्ष, जुन हरेक वर्ष बैशाख १ गते मनाइन्छ। यो दिनलाई हामी "नेपाली नयाँ वर्ष" वा "नयाँ वर्षको पहिलो दिन" भनेर चिन्ने गर्छौं।
नेपाली नयाँ वर्षको इतिहास धेरै पुरानो छ। यो विक्रम सम्वत् (Bikram Sambat) नामको पात्रो अनुसारको पहिलो दिन हो। विक्रम सम्वत् हिन्दु परम्परामा आधारित पात्रो हो, जुन राजा विक्रमादित्यको नामबाट शुरू गरिएको मानिन्छ। यो पात्रो अनुसार वर्षको पहिलो दिन बैशाख महिनाको पहिलो दिन पर्दछ, जुन ग्रेगोरियन पात्रो अनुसार अप्रिल महिनाको मध्यतिर पर्छ।
नयाँ वर्षको दिन नेपालभर विविध कार्यक्रमहरू आयोजना गरिन्छन्। स्कुल, कलेज, संघ–संस्था तथा सरकारी कार्यालयहरूमा शुभकामना आदान–प्रदान गरिन्छ। मानिसहरू आफ्ना आफन्त, साथीभाइ, छिमेकीलाई भेट्न जान्छन् र नयाँ वर्षको शुभकामना दिन्छन्। केही ठाउँहरूमा मेलाहरू, साँस्कृतिक कार्यक्रमहरू, नाचगान, र परम्परागत खेलहरू समेत आयोजना गरिन्छ। विशेष गरी काठमाडौं, पोखरा, धरान, चितवन, र बुटवलजस्ता शहरहरूमा यो दिन विशेष रूपमा मनाइन्छ।
यो दिन धेरै मानिसहरूले नयाँ काम सुरु गर्न चाहन्छन्। नयाँ वर्ष नयाँ सुरुवातको प्रतीक हो। व्यापारीहरूले नयाँ खाता खोल्ने चलन पनि यही दिनबाट सुरू गर्छन्। विद्यार्थीहरू नयाँ कक्षामा जान तयार हुन्छन्, अनि धेरैले आफ्नो जीवनलाई सकारात्मक दिशातर्फ मोड्ने योजना बनाउँछन्।
धार्मिक हिसाबले पनि यो दिन विशेष मानिन्छ। मानिसहरू बिहानै नुहाएर मन्दिर जान्छन्, पूजा गर्छन् र भगवानसँग नयाँ वर्षको सुख, शान्ति, स्वास्थ्य र समृद्धिको कामना गर्छन्। विशेष रूपमा पशुपतिनाथ, स्वयम्भूनाथ, र अन्य प्रमुख मन्दिरहरूमा दर्शन गर्न लामो लाइन लाग्छ।
समग्रमा, नेपाली नयाँ वर्ष बैशाख १, केवल पात्रो परिवर्तनको दिन मात्र होइन, यो नयाँ सुरुवातको प्रतीक हो। यो दिनले हामीलाई पुराना कुराहरू बिर्सेर नयाँ उमंग र आशाका साथ अगाडि बढ्न प्रेरणा दिन्छ। हामीले यो दिनलाई रमाइलो मात्र होइन, सकारात्मक सोच र कर्ममा लाग्ने प्रेरणा दिने दिनका रूपमा लिन सक्नुपर्छ।
यस अवसरमा सम्पूर्ण नेपालीहरूलाई नेपाली नयाँ वर्ष २०८२ को धेरै धेरै शुभकामना ।।
